Welkom bij deze lezing in hypertekst over de wondere wereld van Barbies, Tankgirls, hackers en cyborgs. Alvorens wij daartoe overgaan, eerst een kleine peiling van de wereld waarin jij en ik zich bevinden.
1. Heb je thuis een computer?
Waarschijnlijk wel. Je maakt deel uit van de vijftig procent van
de huishoudens in Nederland waar er minimaal eentje staat. Dat betekent
meer dan drie miljoen. Inderdaad, Nederland is een van de dichtst becomputerde
landen ter wereld.
Maar huishoudens gaan
over mensen van vlees en bloed: vrouwen, mannen en
kinderen. Men schat dat 64% van de mannen en 50% van de vrouwen een computer voor zichzelf heeft.
2. Heb je thuis, op je werk of aan de universiteit een
Internet-aansluiting?
Ja? Dan maak je deel uit van de ruim een miljoen mensen in Nederland die een Internet-aansluiting hebben (maart 1999). Dat komt neer op 15% van de huishoudens, met gemiddeld anderhalve gebruiker.
Het Internet verdubbelt zichzelf al jaren bijna elk jaar, qua hoeveelheid computers - al gaat het sinds 1998 wat langzamer. Er zijn nu (maart 1999) wereldwijd meer dan 43 miljoen permanent aan het Internet hangende computers, verspreid over 214 landen, en zo'n 170-200 miljoen gebruikers. (Bron: MIDS)
Het ministerie van
Economische Zaken besloot in 1996 dat de digitale
snelweg een flinke push moet krijgen. Binnen twee jaar moesten
er in Nederland een miljoen gebruikers zijn van Internet. Maar, zoals ik toen al voorspelde: als de Internet-
groei doorgaat in het tempo van de afgelopen twee jaar, hoeft
het ministerie geen poot uit te steken: dan gaat het
vanzelf! En zo geschiedde.
Dit is niet bedoeld als pleidooi voor de vrije-martkkrachten. EZ kan beter op een andere manier goeie sier maken. Neem
die tienduizenden arbeidsplaatsen die de digitale snelweg zou
gaan opleveren. Want ten eerste horen we het ministerie alleen over de
banen die erbij komen; niet over de arbeidsplaatsen die
verloren gaan als wij dadelijk digitaal betalen en onze
reizen reserveren vanachter de computer of de interactieve TV thuis.
Wat gebeurt er dan eigenlijk met het reisbureau en de bank om
de hoek? En wat betekent dat voor de arbeidsplaatsen van degenen (vooral vrouwen) die daar achter de balie staan?
Bovendien zou een fatsoenlijk aandeel van vrouwen de
economische ontwikkeling van de digitale snelweg wel eens een
extra push kunnen geven. Brian Eno, pionier op het gebied van
elektronische muziek en computergebruik, heeft er verstand
van. Hij zei onlangs in een interview met het tijdschrift Wired: 'Als je
computersystemen wil maken die echt werken, stel dan een
ontwerpteam samen uit louter dynamische bijdehandte vrouwen,
die nog zoveel meer willen van het leven. En geef ze carte
blanche.'
Da's een beetje erg radicaal; met een fatsoenlijke fifty-
fiftyverhouding lijkt het mij ook wel goed te komen.
Cijfers over het aandeel van vrouwen op het Internet
lopen uiteen: jarenlang circuleerde het cijfer van zo'n 10%,
maar vanaf 1996 duiken in steeds meer 'netdemografische onderzoeken (zie o.a. http://www.mids.org) percentages rond de 35 % op. In de VS is
het aandeel van vrouwen inmiddels zelfs 50%, in Europa ligt het wat lager:
Groot-Britannië, Frankrijk en België zitten zo rond
de 30-35% - alleen, helaas, Nederland kachelt nog rond de 25%. Mijn hypothese is dat dit alles te maken heeft met de mate van arbeidsparticipatie van vrouwen, die zoals bekend in Nederland tamelijk laag ligt. Vrouwen gaan online vanuit hun werk en opleiding, veel minder vanuit hobbyisme.
De cijfers over het Internet-gebruik aan
de Nederlandse
universiteiten wijzen ook in die richting. Daar ontloopt het gebruik door mannen en vrouwen elkaar niet zo veel: 70% van de mannelijke
medewerkers en 60% van de vrouwelijke medewerkers gebruikt Internet, van
de studenten 43% van de jongens en 20% van de meiden. Dat komt weer meer in de buurt van het gemiddelde van 2 mannen tegenover 1 vrouw op het Net.
4. Wie werkt wel eens op de computer waar dan ook?
Tja, wie niet? Man of vrouw, dat maakt niet uit.
5. Wie speelt er wel met de computer, zowel spelletjes
als beetje klooien en puzzelen met programma's en zo?
Zelden? Heb je wel wat anders aan je hoofd? De kans is groot dat je een vrouw bent. In elk geval maak je deel uit van mijn hypothese over spelen en
werken, en dat dat iets met mannen en vrouwen
te maken heeft. Nadere sociaal-culturele ontrafeling volgt, in deze hypertekstlezing over het hacken van Barbie-poppen...
6. Nu de belangrijkste vraag: heb je ooit een Barbie-pop gehad?
