© Uit: Marianne van den Boomen, Leven op het Net: De sociale betekenis van virtuele gemeenschappen
Amsterdam, Instituut voor Publiek en Politiek, 2000
PROLOOG: ZOEK 'COMMUNITY'
Tik in een willekeurige zoekmachine op het Internet het trefwoord 'community' in en ziedaar een treffende illustratie van de beruchte informatie-overload. Een slordige veertig miljoen websites presenteren zich onder de term.
Is dat veel? Enerzijds wel. Vergelijk het eens met een van de meest gebruikte trefwoorden, te weten 'sex', dat goed is voor zestien tot dertig miljoen sites (afhankelijk van de gebruikte zoekmachine). Ook searches op 'women' en 'travel' blijven in de buurt van zo'n dertig miljoen URL's.*
Het is niet zoveel in vergelijking met de voorspelbare Internet-magneten 'news' (honderd miljoen URL's), 'free' (negentig miljoen) en 'business' (85 miljoen). Maar tussen 'computer', 'music', 'family' en 'health' (elk tussen de veertig en vijftig miljoen) valt 'community' bepaald niet uit de toon.
Het Internet is duidelijk méér dan een gigantische nieuwsdatabank annex Gouden Gids. Het is ook - en misschien wel vooral - een medium dat gemeenschappen representeert en creëert.
Wat is er op het Net te vinden onder 'community'? De lijst zoekresultaten kan er bijvoorbeeld zo uitzien:
Gay.com
Connecting the lesbian, gay, bisexual and transgender communities. Jul. 22, 2000 fr.gay.com latino.gay.com uk.gay.com Coming soon: port.gay.com Log in Welcome
www.gay.com
eBay - Your Personal Trading Community
Facilitates auctions for millions of items including antiques and collectibles. Visit the eBay store or become an eBay affiliate.
www.ebay.com
IslamiCity in Cyberspace
...Qari Waheed Zafar Qasmi IslamiCity Community Conference Board...
In the Name of Allah, the Compassionate, the Merciful Remember my password
islam.org
Inkspot: Writing Resource, Writers' Community
Creative-writing community offers networking opportunities, marketing advice and workshop information.
www.inkspot.com
Children with Diabetes On-line Community
Excellent site with advice about nutrition and diet and management of the condition. Includes Q&As, product information, chat, and message board.
www.childrenwithdiabetes.com
Yahoo! GeoCities - Your Home on the Web®
Yahoo! GeoCities - Your Home on the Web® Yahoo! - Help Yahoo! GeoCities Member Sign In It's free, fast and easy! Already have a Yahoo ID?
www.geocities.com:0080
Welcome to C-SPAN's Community
C-SPAN strives to make this online forum a helpful and engaging place to interact. C-SPAN viewers can share opinions and discuss policy with public officials, journalists, opinion leaders, authors, historians, and
www.c-span.org/community
ParentsPlace.com
From pregnancy and baby to parenting parents -- chat rooms bulletin boards pregnancy stories experts shopping resources Articles on pregnancy, children's health, and education.
www.parentsplace.com
Boulder Community Network - Serving Boulder County since 1994
Electronic information service for the Boulder Community. Includes data on business, government, employment, and transportation.
bcn.boulder.co.us
Linux-Community
...GNU GNOME KDE Eurolinux Petition Linux-Magazin LinuxUser News 74 News...
...Application Binary Interface für Linux, welche früher unter dem namen...
www.linux-community.de
InsideTheWeb - Free message board community
...Totally free Internet access! Search InsideTheWeb message boards for Arts...
www.insidetheweb.com
Europa
Official site offers comprehensive info about the Union, including news, documents, statistics and links to other EU servers.
europa.eu.int
Family Village
Virtual community for persons with mental retardation, their families, and providers of services and support.
www.familyvillage.wisc.edu
Community Connector
Search Site Index FAQ This site is for community-serving organizations , funders , academics, and students who are using technology to improve their local communities.
www.sils.umich.edu/Community
Bicycling Community Page
Madison and Dane County bicycling resource shares a list of bike shops, touring guides, off-road guides and an event calendar.
danenet.wicip.org/bcp
ChemCenter: The American Chemical Society Online
Professional society of over 151,000 chemists and chemical engineers. Extensive career resources including workshops and jobs database.
www.acs.org
Latino.com
Community Resources for Latinos - Be Heard and Meet
...CONÉCTATE. 07.26.2000 Serving the Community Since 1995 username password...
www.latino.com/community
GirlGeeks Community
Find advice, encouragement and jobs. ...Mentor Match - Geek Wisdom community - girlgeeks discussion...Come join a GirlGeeks email community where you can connect with other...
www.girlgeeks.com/community/community.html
Community - MSN MoneyCentral
...People & Chat MoneyCentral Community July 26, 2000 Welcome Highlights...
...Experts Welcome to MoneyCentral Community Member Count 42754
moneycentral.msn.com/community
Fan.TheOneRing.net
Fan.TheOneRing.net hosts numerous community websites relating to JRR Tolkien and the Lord of the Rings movies ...
fan.theonering.net/sites
Anexa.com: Create a FREE online community in one minute
Free new Internet service lets you instantly create uniquely personalized communities to share information and stay in...
www.anexa.com
De zoekmachine velt geen oordeel over wat nu echte gemeenschappen zijn. Als het woord 'community' valt, is dat genoeg. Dat levert nogal verschillende soorten gemeenschappen op. De politiek geïnstitutionaliseerde Europese Gemeenschap is present, broederlijk naast de cybergemeenschappen van Geekgirls en Linux-programmeurs. Webportalen en electronische veilingen schreeuwen je toe met hun free subscription en free e-mail en sporen je aan tot het instant creëren van je eigen community. Tolkien-fans, homo's, Latino's, fietsers, moslims, schrijvers en chemici organiseren zich als virtuele gemeenschap. Ouders in het algemeen, ouders van kinderen met diabetes en familieleden van zwakbegaafden. Buurtactivisten en beursspeculanten.
Wat betekent het dat zoveel plekken op het Net zich afficheren als community? Wat zegt dat over hoe het Internet werkt en wat mensen ermee doen? Die vragen vormen de rode draad in dit boek.
Dit boek is een speurtocht naar de het sociale weefsel van het Net. Naar hoe de verschillende technische infrastructuren (nieuwsgroepen*, mailinglists*, webfora*, muds*, chatkanalen*) het private en het publieke herordenen en hoe daar virtuele gemeenschappen uit ontstaan. En hoe dat juist gebeurt temidden van alle rommel, ruis en trivia waar het Net het patent op lijkt te hebben.
Zo'n speurtocht kan niet zonder behandeling van wat wij in het algemeen verstaan onder 'gemeenschappen', en in welke conditie die verkeren in de huidige netwerksamenleving. Aan de orde komen ook de rol van media en moraal bij elk type gemeenschapsvorming, en de specifieke wijze waarop media en moraal worden gerecycled in virtuele gemeenschappen.
Voor wie is dit boek bedoeld? Voor een onmogelijke doelgroep.
Voor mensen die hooguit af en toe wat e-mailen en zich afvragen waarom iedereen zich zo druk maakt over 'nieuwe media' en 'nieuwe economie'. Voor doorgewinterde internetters die het oer-Internet nog hebben meegemaakt en die menen dat het publieke domein intussen geheel is opgeslokt door webcommercie.
Voor iedereen die wel eens een overzicht wil hebben van de verschillende soorten Internet-gebruik, niet in de vorm van een technische handleiding maar in de vorm van een essayistische reportage met vele voorbeelden.
Voor iedereen die zich wel eens stil staat bij de vraag wat het betekent dat je heftige digitale discussies kunt voeren met mensen die je nog nooit hebt gezien. Mensen die zomaar de tijd nemen om uitgebreid je vraag te beantwoorden. Mensen die soms dingen van je weten die je eigen partner niet eens weet.
Voor iedereen die zich afvraagt waar dat heen moet met de wereld als we wel communiceren met iemand in pakweg Japan, maar onze eigen buren niet eens kennen. Voor iedereen die zich zorgen maakt over het hedendaagse gebrek aan sociale cohesie en publiek moraal.
Voor communicatiewetenschappers, sociologen, psychologen en antropologen die geïnteresseerd zijn in de gevolgen van nieuwe sociaal-culturele structuren op het Net. Of die betwijfelen of er wel nieuwe structuren ontstaan.
Voor technici, informatici en systeembeheerders die zich realiseren dat het sociale gebruik dat mensen maken van hun ontwerp doorslaggevend is voor het succes ervan. Of die zich dat helemaal niet realiseren.
Voor iedereen die leeft op het Net. Of die denkt dat er op het Net geen leven mogelijk is.
Met dank aan mijn private netwerk van kritische meelezers: Ingrid Baart, Jos van der Lans, Steven Lenos, Hetty Vlug en Piet Zweers. En niet te vergeten de virtuele gemeenschappen die bepalend waren en zijn voor mijn Net-leven: Webgrrls NL, Nettime en De Groene Kantine.
Marianne van den Boomen
boom@xs4all.nl
september 2000